Yaz gribi, ilkbahar ve yaz aylarında görülebilen gribal enfeksiyonların halk arasındaki genel adıdır. Gripten sorumlu olaln influenza virüsünün etkinlik düzeyininin en üst seviyede olduğu aylar sonbahar ve kış ayları olsa da yaz aylarında da enfeksiyona yol açması mümkündür. Bunun haricinde sıcak aylarda daha aktif olan virüs türleri ve çeşitli bakteriler de yaz gribine neden olabilir. Semptomlar genellikle benzer olmakla birlikte hastalığın seyri ve tedavisi kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Özellikle de yazın sıcak günlerinde solunum yolu enfeksiyonları oldukça rahatsız edici olabilir. Eğer siz de “Yaz gribi nasıl geçer?”, “Yaz gribi ne iyi gelir?”, “Yaz gribi kaç gün sürer?” gibi sorulara yanıt arıyorsanız içeriğimizin devamını inceleyebilirsiniz.
Yaz Gribi Nedir?
Yaz aylarında gribe yakalanmak çok sık rastlanan bir durum değildir. Bunun nedeni, grip virüsünün en aktif aylarının sonbahar ve kış ayları olmasıdır. Ancak daha nadir de olsa yaz aylarında influenza enfeksiyonlarına rastlamak mümkündür. Bununla birlikte yaz gribi olarak tanımlanan durum, her zaman grip değildir. Nezle, Covid-19, respiratuvar sinsityal virüs (RSV), zatürre, bronşit, Lyme hastalığı gibi pek çok durum griple ortak olan ateş, baş ağrısı, boğaz ağrısı, burun tıkanıklığı, öksürük gibi semptomlara neden olabilir. Yaz aylarında klima çarpması, terli iken sıcak ve soğuk ortamlar arasında yer değiştirmek gibi pek çok durum da bu enfeksiyonlara yakalanma riskini artırabilir. Solunum ve sindirim sistemlerini etkileyebilen yaz griplerinde semptomlar hafif veya şiddetli olabilir. Hamilelerde yaz gribi gebeliğin neden olduğu zorluklar ve ilaç kullanım imkanının kısıtlı olması gibi nedenlerle çok daha zorlayıcı olabilir. Çocuklarda yaz gribi ishal, kusma gibi belirtilere de neden olarak daha farklı şekilde seyredebilir. Özellikle de yüksek ateş, solunum güçlüğü gibi belirtiler ortaya çıkarsa bir sağlık uzmanının değerlendirmesinden geçmekte fayda vardır.1 2 3
Yaz Gribi Belirtileri Nelerdir?
Yaz gribi belirtileri, enfeksiyona neden olan etkene ve kişinin bağışıklık sisteminin gücüne bağlı olarak değişebilse de genel olarak benzer durumları içerir. Çoğu zaman semptomlar aniden ortaya çıkar ve bir iki gün içerisinde maksimum düzeye ulaşır. En sık karşılaşılan yaz gribi belirtileri arasında şunlar yer alır:
Ateş
Yaz gribinde ateş her zaman görülmeyebilir. Bu durum enfeksiyon etkenine bağlı olarak değişir. Bazı durumlarda hafif düzeyde ateş görülebilir. Ancak 39 derece ve üzeri gibi yüksek bir ateş söz konusuysa ciddi bir viral enfeksiyon söz konusu olabileceğinden sağlık kuruluşlarına başvurulması önerilir.1
Üşüme ve titreme
Yaz gribinde bazı durumlarda şüme ve titreme, semptomlar arasında yer alabilir. Bu belirtiler genellikle ateşe bağlı olarak görülür. Ateş düşürücü ilaçların kullanımı ile ateş kontrol altına alındığında ise üşüme ve titreme, yerini terlemeye bırakabilir.
Öksürme ve hapşırma
Hem grip hem de soğuk algınlığı gibi daha basit solunum yolu enfeksiyonlarında ortak görülen belirtiler arasında öksürme ve hapşırma yer alır. Bunlar yaz gribinde de yaygın olarak görülür. “Yaz gribi bulaşıcı mı?” sorusunun yanıtı evettir. Enfeksiyonun başka kişilere bulaşmasını önlemek adına öksürme ve hapşırma sırasında ağzın kapatılması çok büyük bir öneme sahiptir.1
Baş ağrısı ve vücut ağrıları
Yine grip ve soğuk algınlıklarında yaygın görülen belirtiler arasında bulunan vücut ağrıları, yaz gribinde de genellikle söz konusudur. Vücudun farklı bölgelerinde hissedilebilen kas ağrılarının yanı sıra baş ağrısı da semptomlar arasında yer alabilir.7
Burun tıkanıklığı ve burun akıntısı
Yaz gribi geçirirken yaşayabileceğiniz en rahatsız edici semptomlar arasında burun tıkanıklığı ve burun akıntısı yer alır. Çoğu üst solunum yolu enfeksiyonunda görülen bu belirtiler, hastalık iyileşmeye başladıktan sonra dahi bir süre daha devam edebilir.1
Boğaz ağrısı
Yaz gribinde boğaz ağrısı, genellikle başlangıç belirtileri arasında yer alır. Hafif veya şiddetli olabilen boğaz ağrısının ardından kuru veya balgamlı öksürük gelebilir.1
Yorgunluk ve enerji düşüklüğü
Halsizlik, yorgunluk, enerji düşüklüğü gibi belirtiler genel olarak solunum yolu enfeksiyonlarına eşlik eden yaygın belirtilerden bir tanesidir. Bazı durumlarda yorgunluk, hastalığa ilişkin diğer belirtilerden birkaç gün önce kendini gösterebilir.7
Yaz gribi belirtileri aynı zamanda farklı pek çok hastalığın belirtileri ile ortak özellikler içerir. Bu nedenle yılın sıcak dönemlerinde grip benzeri semptomlar yaşıyorsanız ve bu semptomlar şiddetliyse, farklı bir hastalık ihtimalinin söz konusu olabileceğini de göz ardı etmemelisiniz.
Sıcak Havada Neden Grip Olunabilir?
Kış aylarında gribal enfeksiyonlar çok daha sık görülse de sıcak hava, gribal enfeksiyonlara yakalanmaya engel değildir. Üstelik sıcak hava koşullarında grip olma olasılığını artıran bazı faktörlerden de söz etmek mümkündür. Sıcak havada grip olmaya neden olabilecek bazı durumlar şu şekilde sıralanabilir: 2 4 5 6
- Kapalı ortamda daha fazla zaman geçirmek: Yaz aylarında çoğu insan klima kullanarak kapalı ortamda daha fazla zaman geçirme eğilimindedir. Sıcaklardan uzak kalmak için tercih edilen kapalı alan aktiviteleri, insanların havasız ortamlarda bir araya gelerek gribe yol açabilecek virüsleri kolayca yaymalarına neden olabilir.
- Yaz aylarında aktivitesi artan virüsler: Enterovirüsler, norovirüsler, adenovirüsler, rinovirüsler ve RSV virüsü gibi bazı virüsler, sıcak havalarda yüksek aktivite düzeyine sahiptir. Yaz döneminde gribal enfeksiyonlara yakalanma nedeni sıklıkla bu virüslerdir.
- Bağışıklık sisteminde zayıflama: Sıcak hava, vücut sıcaklığının artmasına neden olur. Bu durum susuz kalmanıza ve buna bağlı olarak bağışıklık sisteminizin zayıflamasına yol açabilir. Yeterli su tüketimi bu durumun önüne geçebilse de yaz aylarında terleme ile sıvı kaybı oldukça fazla olduğundan bu dengenin her zaman korunması mümkün olmayabilir.
- Yanlış klima kullanımı: Yaz aylarında serinlemek için yoğun şekilde kullanılan klimalar, enfeksiyon riskini artırabilir. Klima filtrelerinin temizliğinin ve bakımının yapılmaması, klimanın çok düşük derecelerde çalıştırılması ve doğrudan kişinin üzerine yönlendirilmesi, klimalı ve klimasız ortamlar arasında sıkça geçiş yapılması gibi pek çok durum yaz gribi nedenleri arasında sayılabilir.
- Yanlış algı: İnsanların büyük bir kısmı sıcak havalarda grip olma olasılığının düşük olduğunu düşünür ve koruyucu önlemleri, hijyen kurallarını ihmal edebilir. Bunun gibi bir tutum, yaz gribine yol açabilecek virüslerin yayılmasını kolaylaştırabilir.
Yukarıdakilerin haricinde boğazı tahriş eden çok sıcak veya baharatlı yiyeceklerin tüketimi, yetersiz ve dengesiz beslenme, uzun süre ıslak kalmak, hasta kişilerle temasta bulunmak gibi daha pek çok neden yaz aylarında solunum yolu enfeksiyonlarına neden olabilir. Bu nedenle hastalıkların daha az görüldüğü yaz aylarında hastalıklara karşı alınan önlemleri azaltmamakta fayda vardır.
Yaz Gribi Nasıl Geçer?
Yaz gribinin hafif veya şiddetli olabilen bir solunum yolu enfeksiyonudur. Hastalığa yakalanan kişiler, eğer şiddetli semptomları yoksa tıbbi tedaviye ihtiyaç duymayabilir. Böyle bir durumda birkaç günlük dinlenme ile birlikte hastalık kendiliğinden iyileşebilir. Bazı olgularda ise özellikle de şiddetli bir viral enfeksiyon söz konusu olduğunda ciddi semptomlar görülebilir ve tıbbi tedaviye ihtiyaç duyulabilir. Genel anlamda yaz gribi nasıl geçer sorusuna yanıt olarak verilebilecek uygulamalar şu şekildedir:
Medikal Tedavi
Yaz gribinin rahatsız edici semptomlarını gidermek ve şiddetli enfeksiyonlarla mücadele etmek adına çeşitli ilaçların kullanımı gerekebilir. Bunun için bir hekime başvurmak ve muayeneden geçmek şarttır. Hekiminizin yapacağı değerlendirme sonrasında sağlık durumunuza uygun olarak çeşitli ilaçlar reçetelendirmesi olasıdır. Ateş ve ağrı gibi semptomlara yönelik olarak ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçların kullanımı önerilebilir. Burun tıkanıklığı rahatsız edici boyuta ulaştıysa burun açıcı spreyler veya damlalardan yararlanılabilir. Boğaz ağrısı için pastiller ve boğaz spreyleri kullanılabilir. Enfeksiyon bakteriyel kaynaklı olduğunda antibiyotikler reçetelendirilebilir. Bazı durumlarda viral enfeksiyonların tedavisinde antiviral ilaçlardan yararlanılabilir. Tüm bu ilaçlar hekimin önermiş olduğu doz ve sıklık ile kullanılmalıdır.3 7
Bol Su Tüketimi
Enfeksiyonlar sırasında vücudun sıvı ihtiyacı artar. Yüksek ateşin ardından gelen terleme, kusma, ishal gibi yollarla sıvı kaybı gibi pek çok durum sıvı gereksinimini artırır. Bu durumda dehidrasyon riskini önlemek adına bol miktarda su içmeye özen gösterilmelidir. Bol su tüketimi aynı zamanda burun tıkanıklıklarının giderilmesine de yardımcı olacaktır.3
Bitki Çayı ve Ilık Sıvıların Tüketimi
Bitki çayı tüketimi, gribal enfeksiyonlar sırasında özellikle de boğaz ağrılarının yatıştırılmasına yardımcı olur. Ihlamur, adaçayı, zencefil çayı gibi bitki çaylarının yanı sıra çorba, et suyu gibi berrak sıvıların da tüketilmesi hem sıvı ihtiyacını karşılamaya hem de boğaz ağrısı, burun tıkanıklığı gibi semptomları hafifletmeye katkıda bulunabilir.7
Sağlıklı Beslenme
Solunum yolu enfeksiyonlarında bağışıklık sisteminin güçlü tutulması adına sağlıklı ve dengeli beslenmeye ekstra özen gösterilmelidir. Tahriş olmuş boğazın ve hassas sindirim sisteminin zorlanmaması için aşırı yağlı ve baharatlı yiyeceklerin tüketiminden de kaçınılmalıdır.7
Havayı Nemlendirme ve Buhar Soluma
Yaz gribi sırasında rahat bir solunum için havanın nemli tutulması gerekir. İç mekan havasının nemlendirilmesi için buhar makinelerinden yararlanılabilir. Aynı zamanda burun ve boğazı rahatlatmak, sinüsleri açmak için buhar solumak da faydalı olabilir.7
Yeterli Uyku
Yaz gribi ile savaşırken vücudun ihtiyaç duyduğu en önemli şeylerden bir tanesi yeterli uykudur. Bu süreçte normalden daha erken yatmak, yeterince uyku uyuyarak vücuda iyileşmesi için ihtiyaç duyduğu enerjiyi sağlamak iyileşme sürecini hızlandırabilir.8
Bal ve Kara Mürver Tüketimi
Boğazın yumuşatılması, öksürüğün dindirilmesi için yaz gribi evde tedavisi olarak bal ve kara mürverden faydalanılabilir. Bal, tek başına veya ılık su, süt gibi içeceklerin içerisine katılarak tüketilebilir. Ek olarak hekime de danışılarak kara mürver içerikli şuruplar veya boğaz pastilleri kullanılabilir.8
Yaz Aylarında Gribe İyi Gelen Vitaminler
Yaz aylarında gribal enfeksiyonlardan korunmak, bu enfeksiyonlara yakalandıktan sonra ise hızlı bir şekilde iyileşmek için bağışıklık sisteminin gücü oldukça önemlidir. Sağlıklı bir şekilde çalışan bağışıklık sistemi için ise bazı vitaminlerin vücuda yeteri kadar alınması şarttır. Bağışıklık sisteminin çalışma düzeni içerisinde kilit rollere sahip olan bu vitaminler şunlardır:
C Vitamini
Güçlü bir bağışıklık yanıtı için çok önemli görevler üstlenen C vitamini, vücutta antikor oluşumuna katkıda bulunur ve beyaz kan hücrelerinin üretimini, işlevini, hareketini uyarır. Suda çözünen ve vücutta depolanamayan yapısı nedeniyle günlük olarak yeterli düzeyde alınması, bağışıklık sistemi için oldukça önemlidir. Yaz gribinden korunmada da etkili olabilecek C vitamininin doğal kaynakları arasında limon, portakal, greyfurt, çilek, domates gibi taze meyve ve sebzelere yer verilebilir.9
D Vitamini
Bağışıklık sistemi için çok önemli olan bir diğer vitamin ise D vitaminidir. Patojen mikroorganizmalar üzerinde öldürücü etkiye sahip olan antimikrobiyal proteinlerin düzenlenmesine yardımcı olan D vitamini, bu nedenle yaz gribiyle mücadele için yeterli düzeyde olmalıdır. En iyi kaynakları güneş ışığı, yumurta sarısı, somon ve uskumru gibi yağlı balıklar ile süt ürünleridir.9
A Vitamini
A vitamini öncüllerinden beta karoten, bağışıklık sisteminin sağlıklı bir şekilde çalışması için gerekli vitamin türleri arasında sayılabilir. Özellikle solunum ve sindirim sistemlerini kaplayan dokuların enfeksiyonlara karşı korunmasında A vitamini, önemli görevler üstlenir. A vitamininin ve beta karotenin en iyi kaynakları genel olarak kırmızı, sarı ve turuncu renkli sebze ve meyvelerdir. Bunlara örnek olarak havuç, patates, domates gibi besinler verilebilir.9 10
E Vitamini
Antioksidan özelliğe sahip E vitamini, hücre zarı bütünlüğünün korunması ve serbest radikallerin yol açabileceği hasarların azaltılması konusunda çeşitli görevlere sahiptir. Aynı zamanda bağışıklık sistemi için de gerekli olan vitamin türleri arasındadır. Kabuklu kuruyemişler, tohumlar, bitkisel yağlar gibi besinler E vitamininin en iyi kaynakları arasındadır.9
B6 Vitamini
Bağışıklık sisteminin çalışma sürecindeki kimyasal reaksiyonlara yardımcı olan B6 vitamini (piridoksin), güçlü bir bağışıklık tepkisi için elzemdir. Nohut, somon, kırmızı ve beyaz et, patates, muz gibi besinler iyi birer B6 vitamini kaynağı olarak sayılabilir.11
Yaz aylarında gribe iyi gelen yukarıdaki vitaminlerin haricinde çinko, demir, selenyum gibi minerallerin de vücutta yeterli düzeyde olması gerekir. Bunun için sağlıklı ve dengeli beslenmeye özen gösterilmeli, vitamin ve mineral düzeyleri rutin taramalarla kontrol ettirilerek gerekli durumlarda hekim önerisi ile takviye kullanılmalıdır.
Yaz Gribi ile Normal Grip Arasındaki Fark Nedir?
Yaz aylarında grip benzeri semptomlar yaşayan kişilerin sıklıkla merak ettiği konulardan bir tanesi de yaz gribi ile normal grip arasında ne gibi farklılıklar olduğudur. Yaz gribi ile geleneksel grip arasındaki temel fark, çoğu zaman yaz griplerine neden olan mikrop türlerinin influenza dışı farklı etkenler olmasıdır. Elbette yaz aylarında da influenza virüslerinin sebep olduğu grip vakalarına nadir de olsa rastlanabilir. Ancak çoğu durumda semptomlar birbirine benzese de bu iki hastalık farklı virüslerin yol açtığı enfeksiyonlardır. Yaz gribine sebep olan ajan rinovirüs, adenovirüs, RSV veya enterovirüs gibi farklı bir virüs türü, nadiren de bir bakteri türü olabilir. Normal grip olan influenza soğuk kış aylarında zirve yapma eğilimindedir. Yaz gribi semptomlarına yol açan virüsler ise yılın sıcak aylarını içeren ilkbahar ve yaz döneminde daha aktiftir. Bu nedenle yaz aylarında görülen enfeksiyonlardan sorumludur. Geleneksel grip bir hafta veya daha fazla sürebilirken yaz gribi, hastalık etkenine göre değişmekle birlikte genellikle daha kısa ya da daha uzun bir iyileşme süreci gerektirebilir. İki hastalık arasındaki önemli bir fark da aşılamadır. İnfluenza virüsünün belirli suşları için üretilen aşılar mevcuttur ve kış başlamadan önce aşılama yapılabilir. Yaz gripleri için ise üretilen özel bir aşı türü yoktur. 2
Yaz aylarında yaşanan grip benzeri semptomlar, pek çok farklı nedenden kaynaklanabilir. Çünkü söz konusu semptomlar gribal enfeksiyonların haricinde çok sayıda farklı sağlık sorununda da gözlenebilen belirtilerdir. Durumu yaz gribi olarak adlandırmadan önce, özellikle de birkaç günden uzun süredir devam eden semptomlarınız varsa bir sağlık kuruluşuna başvurarak muayeneden geçmenizi öneririz. Bir gribal enfeksiyon teşhisi almanız halinde yukarıdaki önlemlere dikkat ederek süreci daha rahat bir şekilde atlatabilirsiniz. Ek olarak hamilelikte grip, çocuklarda grip, gribe iyi gelen çorbalar, reçetesiz öksürük şurubu gibi diğer konu başlıklarımızı da inceleyerek konu özelinde daha detaylı bilgiler edinebilirsiniz.
Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
